علت کم شدن آب رادیاتور خودرو چیست؟ + راهکار

سیستم خنک کننده خودرو که به طور معمول با نام رادیاتور شناخته می‌شود، سامانه‌ای ساده و کاربردی است که نقش پررنگی در حیات پیشرانه ایفا می‌کند. این سامانه وظیفه دارد تا دمای موتور را در محدوده مشخصی حفظ کند و از جوش آوردن یا یخ زدن مایع خنک کننده که به آب رادیاتور شهرت دارد، ممانعت به عمل آورد اما گاهی شاهد کم شدن مایع درون آن هستیم.

سیستم خنک کننده خودرو نیز همانند سایر سامانه‌های اتومبیل ممکن است دچار مشکل شود. ساده‌ترین و در عین حال پیچیده‌ترین نوع این مشکل، کم شدن آب رادیاتور است. این مشکل ممکن است علت ساده‌ای داشته باشد یا اینکه مشکلاتی عظیم را در سامانه خنک کننده موتور خودرو نشان دهد. در هر صورت کم شدن آب رادیاتور، نباید دست کم گرفته شود. در این مقاله به علت‌های کم شدن آب رادیاتور خواهیم پرداخت و راهکارهایی برای حل این مشکل را بازگو خواهیم کرد.

آب رادیاتور، وجه مشترک تمامی خودروها

تمامی خودروها اعم از دیزلی، بنزینی و حتی هیبریدی به مایع خنک کننده نیاز دارند. سیستم‌های خنک کننده در خودروهای مختلف عملکرد مشابهی دارند و این وضعیت حتی در خودروهای برقی نیز مشاهده می‌شود.

تمامی پیشرانه‌ها هنگام فعالیت گرما تولید می‌کنند و این گرما بایستی مدیریت شود. برای مدیریت گرمای تولید شده، رادیاتور و مایع خنک کننده در هر خودرو تعبیه شده است تا دمای پیشرانه را در حد متعادلی حفظ کند. مایع خنک کننده ممکن است آب معمولی، آب مقطر، آب رادیاتور یا ضد یخ باشد. با این حال وظیفه سیستم خنک کننده خودرو در تمامی شرایط یکسان است؛ از یخ زدن و جوش آوردن موتور جلوگیری کن!

علت کم شدن آب رادیاتور

بررسی سطح مایع خنک کننده یکی از اموری است که در سرویس‌های دوره‌ای بایستی انجام شود. اگر سطح این مایع از حد مشخصی کمتر شده باشد، بایستی با رعایت نکات ایمنی مقداری آب رادیاتور یا ضد یخ (با توجه به اقلیم منطقه) به آن اضافه کنید. هنگام انجام این کار، بایستی توجه داشته باشید که هوا وارد سیستم خنک کننده نشود. هواگیری رادیاتور یکی از تکنیک‌های مورد نیاز برای هر راننده است که با جستجو در اینترنت می‌توانید این تکنیک‌ها را بیاموزید.

سطح آب رادیاتور خودرو به مرور زمان کاهش می‌یابد که علت آن تبخیر مایع خنک کننده است. با این حال کاهش قابل توجه سطح مایع خنک کننده، از وجود یک مشکل در سیستم خنک کننده اتومبیل شما خبر می‌دهد.

این مشکل با توجه به نوع اتومبیل شما و سطح فناوری آن، به اطلاع راننده می‌رسد. در برخی خودروهای مدرن این ایراد با عبارتی همچون «بررسی مایع خنک کننده» روی نمایشگر اتومبیل به نمایش در می‌آید. در خودروهای قدیمی‌تر ممکن است این ایراد تا زمان بحرانی شدن به راننده اعلام نشود. در صورتی که دمای موتور از حد مشخصی فراتر رود، این مشکل با روشن شدن یک چراغ هشدار به اطلاع راننده خواهد رسید.

علت اول، سوراخ شدن، خوردگی و فرسایش شلنگ‌های سیستم خنک کننده

به جرات می‌توان گفت که شایع‌ترین دلیل کاهش سطح آب رادیاتور، سوراخ شدگی یا خوردگی شلنگ‌های سیستم خنک کننده است. شلنگ‌های سیستم خنک کننده که معمولا با نام جنت رادیاتور شناخته می‌شوند، ارتباط اجزای مختلف سیستم خنک کننده را به وسیله جریان مایع برقرار می‌کنند. این شلنگ‌ها از پلاستیک مقاوم ساخته می‌شوند تا در برابر انبساط و انقباض مقاومت داشته باشند. با این حال امکان پاره شدن شلنگ‌های پلاستیکی بر اثر فرسایش یا ضربه وجود دارد.

شلنگ‌های رادیاتور بر اثر گذر زمان و فرسایش طبیعی، دچار سوراخ‌های ریز می‌شوند. این سوراخ‌ها هنگامی که موتور تحت فشار است باز می‌شوند و مایع خنک کننده به بیرون سرازیر می‌شود. با گذر زمان سوراخ‌ها بزرگتر می‌شوند و میزان نشتی آب رادیاتور افزایش می‌یابد. یافتن نشتی‌های بزرگ با بالا زدن کاپوت خودرو به راحتی امکان‌پذیر است اما برای یافتن نشتی‌های کوچک به کمک مکانیک نیاز خواهید داشت. اگر با مشاهده اجزای داخلی خودرو احساس کردید که آب رادیاتور روی آن‌ها ریخته است، احتمالا با یک نشتی مواجه هستید.

علت دوم، نشتی لوله‌های بخاری

ممکن است شاهد کاهش سطح آب رادیاتور باشید اما هیچ نشانه‌ای زیر کاپوت خودرو مشاهده نشود. در این حالت امکان نشتی از لوله‌های بخاری وجود دارد که بخشی از گرمای موتور را به حرارت تبدیل کرده و وارد کابین می‌کنند. لوله‌های بخاری معمولا پشت داشبورد و زیر پای سرنشینان جلو قرار دارند. از این رو اگر رطوبت را زیر پای راننده احساس کردید، احتمال نشتی در لوله‌های بخاری خودرو وجود دارد. امکان وقوع این اتفاق در تمامی فصول سال وجود دارد.

علت سوم، خرابی در رادیاتور

علت شایع دیگری برای کاهش سطح مایع خنک کننده، خراب شدن درب رادیاتور است. درب رادیاتور همانند یک سوپاپ عمل می‌کند که در مواقع سرد بودن بسته‌ است و اگر دمای مایع بیش از حد افزایش یابد، به وسیله یک فنر درونی جمع می‌شود تا بخشی از مایع خنک کننده را خالی کند و مانع جوش آوردن موتور شود.

درب رادیاتور از قطعات پلاستیکی و یک فنر فلزی تشکیل شده است. این درب واشری دارد که مانع بیرون ریختن مایع خنک کننده در زمان فعالیت موتور می‌شود. همانند اکثر قطعات پلاستیکی، امکان خوردگی درب رادیاتور نیز وجود دارد که در نتیجه آن شاهد بیرون ریختن مایع خنک کننده و کاهش سطح آب رادیاتور خواهید بود. خرابی در رادیاتور یک مشکل بزرگ برای سیستم خنک کننده پدید خواهد آورد، چرا که به ازای خروج مایع خنک کننده هوا وارد رادیاتور اتومبیل شما می‌شود و عملکرد سیستم خنک کننده را مختل می‌کند.

علت چهارم، خرابی ترموستات

ترموستات واحد کنترل کننده دمای موتور است که وظیفه باز و بسته شدن جریان مایع خنک کننده را برعهده دارد. بخشی از مایع خنک کننده درون محفظه موتور در حال چرخش است و اگر دمای این مایع از حد مشخصی فراتر رود، ترموستات باز می‌شود تا جریان مایع خنک کننده به سمت رادیاتور (تعدیل کننده دما) حرکت کند و بخش جدیدی از مایع خنک کننده روانه محفظه موتور شود. اگر ترموستات خودرو یا درب آن دچار مشکل شوند، آب رادیاتور به بیرون نشت می‌کند و شاهد کاهش سطح مایع خنک کننده خواهید بود.

علت پنجم، خرابی منبع انبساط

در علت سوم به مشکل درب رادیاتور اشاره کردیم. برخی خودروها همچون اتومبیل‌های خانواده رانا و پژو 206 به نوع خاصی از رادیاتور مجهز هستند که به جای درب معمولی، منبع انبساط دارد. این منبع کنترل جریان مایع خنک کننده به رادیاتور را برعهده دارد. منبع انبساط و درب ساده آن از جنس پلاستیک ساخته می‌شوند، بنابراین در برابر ضربات شدید و فرسایش آسیب‌پذیر خواهند بود.

علت ششم، خرابی واشر سرسیلندر

این ایراد در خودروهایی همچون پژو 405 و پژو پارس که به پیشرانه XU7 مجهز هستند، به وفور رخ می‌دهد. طراحی سوپاپ‌های خروج دود در این پیشرانه به گونه‌ای است که موجب تجمع حرارت به صورت نقطه‌ای می‌شود و خوردگی واشر را به دنبال دارد. بر اثر خوردگی و پوسیدگی واشر سر سیلندر، مقداری از مایع خنک کننده به قسمت‌های درونی پیشرانه نفوذ می‌کند. در نتیجه راننده شاهد کاهش مداوم سطح آب رادیاتور خودرو خواهد بود که با افزایش دما و خروج دود سفید از اگزوز همراه است.

جمع‌بندی

کم شدن آب رادیاتور به صورت کلی یک مشکل نیست و برای هر خودرویی ممکن است رخ دهد. با این حال اگر در بازه‌های زمانی مکرر چنین اتفاقی رخ دهد، احتمال وجود یک مشکل دور از انتظار نیست. نشتی سیستم خنک کننده بزرگترین نشانه کم شدن آب رادیاتور در خودروها است که معمولا موجب بیرون ریختن مایع خنک کننده روی اجزای موتور می‌شود. بنابراین اگر با بالا زدن کاپوت خودرو علائمی از مایع خنک کننده مشاهده کردید یا بوی شیرینی در کابین استشمام شد، نشتی سیستم خنک کننده برای اتومبیل شما رخ داده است. خارج شدن دود سفید از اگزوز خودرو نیز نشانه دیگری از کم شدن آب رادیاتور و ورود آن به محفظه سیلندر خودرو است که خطرات بسیاری را برای خودرو و سرنشینان آن به همراه خواهد داشت.

سوالات متداول